Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nüket Bilgen, DNA’ların bilgi depolama aracı olarak kullanılabildiğini belirterek yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgi verdi.
AA’nın haberine göre Bilgen, “Araştırdığımda Türkiye’de daha evvel sentetik DNA’nın bilgi depolama aracı olarak kullanılmadığını gördüm. ‘Bunu biz yapalım o zaman’ dedim” tabirlerini kullandı.
FAKÜLTE BİLGİLERİNİ DNA DİZİSİNE ÇEVİRDİLER
“İlk olarak fakültenin tanıtım metnini, Türkçe, İngilizce ve Almanca lisanlarında DNA dizisine çevirerek, 8 santimetrelik tüplerin içerisine yerleştirdik” diyen Bilgen, bu metninin ileride nasıl kullanılabileceğine ait şu bilgileri paylaştı:
“Bunları tüpler içerisine yerleştirdim ve birebir vakitte bu dizileri Pdf’ye dönüştürüp kitap formunda bastık. Bütün bunlar Veteriner Hekimliği Tarihi Müzemizde sergilenecek. Bilgisayar ortamında oluşturduğumuz DNA kodlarını yurt dışına gönderiyorum, DNA sentezleme merkezlerinde sentezlenip toz halinde bize iletiliyor. Bu diziler, bütün bilgiler kodlanabilir ve sentetik DNA olarak sentezlenebilir.”
DNA sentezlemenin, adenin, guanin, sitozin ve timin üzere yapı taşlarının art geriye eklenerek dizinin uzatılması manasına geldiğini belirten Bilgen, “Gibson metodu kullanılarak DNA sentezlenmiş oluyor ve toz halde tüp içerisinde konuluyor. Fakat biz bu tozları da zati gözle göremiyoruz. Toz halindeki gereç aşikâr oranda suyla çözdürüldüğünde elimizde yaklaşık 100 nanogram/mikrolitre oranında molekül oluşuyor. O toz haline gelmesi de dondurarak kurutma usulü olan ‘liyofilizasyon’ sonucunda ortaya çıkıyor” bilgisini verdi.
‘DÜNYA ÜZERİNDE ÜRETİLMİŞ BÜTÜN BİLGİLERİ DNA HALİNDE DEPOLAYABİLİRİZ’
Fakülte bilgisinin, depolama olarak çok küçük bir alanı kapladığını vurgulayan Bilgen, şöyle devam etti:
“Bu vakte kadar dünya üzerinde üretilmiş bütün bilgileri DNA formunda depolayabiliriz. Bu çalışma, dünyanın sorunu olan data depolama sıkıntısına tahlil olabilir. Gerçekten şöyle de bir gerçek var. Bu vakte kadar çekilmiş bütün sinemalar, DNA’ya kodlandığında yalnızca bir küp şekeri kadar yer kaplar. Fotoğraf, görüntü, sinemalar, müzik, yazılı metinler üzere bütün bilgiler DNA’ya dönüştürülüp saklanabilir.”
Bilgen, bu uygulamanın maliyetli olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Siz ‘Ben bütün hayatımı bir tüp içine sığdırmak istiyorum.’ dediğinizde bu yapılabilir. Bunun sentezlenmesi için yüksek sayılar gerekir ancak beşerler hiçbir tasa duymamalı. Bu çalışma maliyet olarak daha da düşecek zira DNA dünya üzerindeki en kıymetli molekül ve bilim insanları hem bilgiye erişebilmek hem de bilgi depolamak için bu molekülü daima çalışıyorlar ve vakit içerisinde süratle ucuzluyor.”
Doç. Dr. Bilgen, “500 milyon yıl sonra bu tüpün içerisindeki DNA dizisini çeviren kişi fakültemizin bütün bilgisine erişebilecek. Bu tıpkı biçimde bütün insanların saklamak istediği şeyler için de geçerli. DNA’yı kullanarak 500 milyon yıl sonrasına ileti bırakabilirsiniz” bilgisini verdi.