BM, gerekli önlemler alınmadığı takdirde mevcut besin krizinin 2023’te global çapta bir felakete dönüşebileceği uyarısı yaptı. 45 ülkede yaklaşık 50 milyon insan kıtlığın eşiğinde. Dünya genelinde 800 milyondan fazla kişi ise her gece yatağa aç giriyor.
Dünya iktisadında yaşanan dalgalanmalar, global ısınma ve bölgesel çatışmaların neden olduğu besin krizi nedeniyle milyonlarca kişinin hayatı tehlike altında.
Birçok ülkede devam eden kuraklık ve çatışmalarla Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle tahıl sevkiyatındaki aksamalar besin krizini derinleştirirken milyonlarca kişi açlık tehdidiyle karşı karşıya kaldı.
Birleşmiş Milletler (BM), gerekli önlemler alınmadığı takdirde mevcut besin krizinin 2023’te global çapta bir felakete dönüşebileceği uyarısı yaptı.
Dünya Besin Programına nazaran, 45 ülkede yaklaşık 50 milyon insan kıtlığın eşiğinde.
Dünya genelinde 800 milyondan fazla kişi ise her gece yatağa aç girerken, Milletlerarası Para Fonu (IMF) ise büyük fiyat dalgalanmalarının besin güvensizliğini artırması nedeniyle dünyanın bir besin kriziyle karşı karşıya olduğu uyarısı yaptı.
EN FAZLA AFRİKA’YI ETKİLİYOR
Afrika’da farklı nedenlerden dolayı uzun müddettir tesirli olan besin krizi nedeniyle milyonlarca kişinin hayatı tehlike altında.
BM Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, Afrika kıtasında iklim değişikliği, çatışmalar, Kovid-19 salgını ve Ukrayna-Rusya savaşı üzere nedenlerle her 5 bireyden biri sağlıklı beslenemiyor.
Somali başta olmak üzere Kenya, Nijerya, Güney Sudan, Çad ve Etiyopya’daki yetersiz yağışlar nedeniyle kuraklık tesirini artırırken kimi ülkeler ise 1980’lerden bu yana görülen en şiddetli kuraklık ile karşı karşıya.
Kuraklıkla 2019’da çöl çekirgelerinin tarım yerlerini istilası sonrası ziraî üretimin gerilemesi, iç çatışmalar ve terör taarruzları, Ukrayna-Rusya savaşı ile tahıl sevkiyatının aksaması ve Kovid-19 salgınının iktisada olumsuz tesiri de besin krizini tetikleyen ögeler ortasında yer alıyor.
Gıda krizi nedeniyle hayvanlar da can verirken, milyonlarca aile de konutunu terk etmek zorunda kaldı.
BÖLGESEL VE GLOBAL GELİŞMELER ETKİLEDİ
Doğu Afrika’daki besin krizinin en kıymetli nedenleri ortasında uzun müddettir tesirli olan kuraklık ve bölgesel çatışmalar gösteriliyor.
Etiyopya’da isyancı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi ile hükümet güçleri ortasındaki çatışmalar, Somali’de Eş-Şebab ile ordu ortasındaki çatışmalar üzere bölgesel problemler besin krizini artırdı.
Kovid-19 salgınının iktisada olumsuz tesiri ve Ukrayna-Rusya savaşına bağlı olarak tahıl sevkiyatının durması da besin krizini tetikleyen global faktörler ortasında yer aldı.
Sadece Somali, buğdayının yüzde 92’sini Rusya ve Ukrayna’dan ithal ederken tedarik zinciri kilitlendi ve savaş tıpkı vakitte besin ve petrol fiyatlarını da artırdı.
81 MİLYON KİŞİNİN BESİN GÜVENLİĞİ YOK
Uzun müddettir devam eden besin probleminden Somali, Kenya ve Etiyopya’da en az 30 milyon kişi etkilenirken BM’ye nazaran Doğu Afrika’da 81 milyon kişinin besin güvenliği sağlanamıyor.
16 milyon Doğu Afrikalı ise yemek pişirmek ve içmek için kullanılan pak suya ulaşamıyor.
Gıda krizi en fazla çocuk, yaşlı ve bayanları etkilerken BM Çocuklara Yardım Fonuna (UNICEF) nazaran Etiyopya, Kenya ve Somali’de ise 1,7 milyondan fazla çocuk, besin güvensizliği nedeniyle acil müdahaleye muhtaç durumda.
Yardımların ulaşamadığı mülteci kamplarında yaşayan Somalililer günlük besin olarak yalnızca pirinç ya da çay tüketebiliyor.
ETİYOPYA’DA ÇATIŞMALAR İNSANİ KRİZE YOL AÇTI
Etiyopya’da ordu ve isyancı TPLF ortasında Kasım 2020’den bu yana süren çatışmalar büyük bir insani krize yol açtı.
Ülkenin kuzeyindeki Tigray, Afar ve Amhara bölgelerinde yaklaşık 5 milyon kişi çatışmalar nedeniyle konutlarını terk etmek zorunda kaldı.
Taraflar besin sevkiyatı için vakit zaman ateşkes kararı alsa da sevkiyat için inançlı çizgi tam manasıyla oluşturulamıyor.
Ülkenin kuzeyinde yaklaşık 11 milyon kişi besin yardımına gereksinim duyuyor.
Kenya’nın kuzeyinde mevsim normallerinin altındaki yağışlar nedeniyle 3,1 milyon kişi besin ezası yaşıyor.
Batı Afrika ülkesi Nijerya’nın 16 eyaletinde 10 milyona yakın kişi ise açlık tehlikesi altında.
Yaklaşık 10 milyon nüfusa sahip Güney Sudan’da 7 milyon kişi açlık riskiyle karşı karşıya kalırken, Orta Afrika ülkesi Çad’da ise 2,1 milyon kişi açlığa teslim oldu.
KURAKLIK NEDENİYLE HAYVANLAR CAN VERİYOR
Doğu Afrika’da kuraklık ve besin krizi beşerler kadar hayvanları da olumsuz etkiliyor.
Kenya’nın en büyük parklarından biri olan Tsavo Ulusal Parkı’nda son bir yılda kuraklık ve besin krizi nedeniyle 109 fil ve 40’dan fazla zebra can verdi.
Yiyecek ve su bulamadığı için can veren hayvanların kokusu nedeniyle turistler birtakım bölgelerde maske ile dolaşmak zorunda kalıyor.
Kuraklığın 2023’e kadar uzayabileceğinden kaygı edilirken yaban hayvanlarının yanı sıra çiftlik hayvanları da can veriyor ve bu da kıtlığa neden oluyor.
YARDIM DAVETLERİ YAPILIYOR
Afrika’da besin krizine karşı çeşitli tedbirler alınırken milletlerarası alanda da yardım daveti yapılıyor.
BM Dünya Besin Programı (WFP), Etiyopya ve Somali’nin de bulunduğu kimi ülkelere insani krizle çabaya takviye olmak maksadıyla 120 bin ton buğday gönderdi.
Doğu Afrika’ya yardım için 6 ay boyunca 327 milyon dolara muhtaçlık duyulduğunu açıklayan WPF, bu fonun yalnızca 64 milyonunun toplanabildiğini kaydetti.
Kenya hükümeti besin sıkıntısına karşı özel bütçe ayırırken kuraklığı münasebet göstererek, 2012’de yürürlüğe giren genetiği değiştirilmiş (GDO) tarım eserlerine ait yasağı kaldırdı. (AA)