Son vakitlerde esnafın büyük çoğunluğu bozuk para bulamamaktan şikayetçi. Bilhassa 5 ve 10 ve 25 kuruşun bulunamadığı zira hurdacıların eritmek için kilo hesabıyla piyasadan bozuk paraları topladığı argüman ediliyor. Maliyeti kıymetinden yüksek olduğu için de Darphane’nin kuruş basmaya sıcak bakmadığı söyleniyor.
Gresham Kanunu 500 yıl sonra hortladı
Ekonomist Mahfi Eğilmez de, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda bu mevzuya dikkat çekti. Eğilmez, “Bazı iş sahipleri piyasada madeni para badiresi olduğunu iletiyorlar ve madeni paraların eritilip hurdaya gitmiş olup olmadığını soruyorlar. Gresham Kanunu, çok yüksek enflasyon sonucu 500 yıl sonra tekrar ortaya çıkmış olabilir mi? Darphane’nin bu mevzuyu araştırması gerekir” dedi.
Kötü para yeterli parayı kovar
İngiltere’de Kraliçe I. Elizabeth’in mali danışmanı Sir Thomas Gresham‘ın ismiyle anılan Gresham Kanunu, “kötü paranın yeterli parayı kovması” kanunu olarak tanınıyor. Bu kanuna nazaran, nispî nominal pahaları birebir, ama külçe pahaları farklı iki madeni paradan külçe bedeli yüksek olan dolanımdan çekilir. Böylece, külçe bedeli küçük olan para -Thomas Gresham bu parayı makus para olarak adlandırır- külçe kıymeti yüksek olan parayı -yani âlâ parayı- kovmuş olur. Kanuna ait tipik örnek altın ve gümüş sikkelerin birlikte sirkülasyonda bulunması durumudur. Buna nazaran gümüş (kötü para), altını (iyi parayı) dolanımdan çıkarmıştır. Yani sonuçta makûs para piyasada hâkim hale gelir.