Demirören Yayınları’ndan çıkan Kariye Chora: Kiliseden Mescide Bir Dönüşüm Öyküsü kitabında, mozaik ve fresklerde anlatılan kıssalar yer alıyor. 60 hikayenin, 100’e yakın fotoğraf ile bulunduğu kitap hem Türkçe hem İngilizce olarak yayımlandı. Arkeolog Dr. Murat Sav, “İtalya’da Rönesans başlamadan evvel Bizans’ta bu kilisede başlamıştı. Yapıda figürler büyümeye ve uzamaya başlamış. Bizansta görsel ve ikonografik manada bu derece ağır diğer bir yapı yoktur. Burada çok özel ayrıntılar bulunuyor. Cami, Meryem ve İsa’nın birtakım mucizelerinin yer aldığı fotoğraflar ve mozaikler ile kuşatılmış. Kariye çok özel bir yapı, bu nedenle hem turistik hem kültürel manada hakikat bilinmesi gerekiyor” dedi.
Tarihin en büyük sanat destekçilerinden Theodoros Metokhites’in 14. yüzyılda bugün biçimini verdiği Chora Kilisesi, Osmanlı Dönemi’nde Atik Ali Paşa tarafından mescide dönüştürüldü. İstanbul Fatih’te yer alan Kariye, günümüzde camii ve müze olarak kullanılıyor. Bizans sanatının son şaheserleri sayılan mozaik ve fresklerdeki gölgelendirmeler, ışık kullanımı, yüzlerdeki hisler, anlatılan olayın akışını özetleyen beden hareketleri ve harika renk kullanımları ile teknik açıdan da özel bir yere sahip olan Kariye Camii, tıpkı vakitte Rönesans periyodunun habercisi olarak biliniyor. Kariye’nin dönüşüm kıssası çapıcı bir lisanla hem Türkçe hem İngilizce olarak Demirören Yayınları tarafından ele alındı. Kariye’deki dünyaca ünlü mozaik ve fresklerin anlatıldığı kitap, 60 hikaye toplamda 100’e yakın fotoğrafla Kariye Chora: Kiliseden Mescide Bir Dönüşüm Öyküsü ismiyle okuyucuların beğenisine sunuldu. Kariye Camii günümüzde hem ibadet yeri hem de müze olarak hizmet veriyor.
‘BU YAPIYI ÖZEL KILAN BİR ÖBÜR NOKTA İSE YAPTIRAN KİŞİNİN MEZARININ DA BURADA BULUNMASI’
Kariye Camii’nin Chora Kilisesi olarak inşa edildiğini anlatan Arkeolog Dr. Murat Sav, “Kariye, Bizans devri için büyük bir kıymete sahiptir. Kıymetli yapan en değerli şeyler de mozaikler ve fresklerdir. Bu yerde çok özel sahneler yer alıyor. 14. yüzyılda yaşayan Theodoros Metokhites burayı yaptırdı. Bizans periyodunda imparatordan sonra ikinci kişi olan Metokhites’in özel bir adam olması tahminen de bu kadar özel bir yapıyı ortaya çıkarmasına neden oldu.
Kendisi çok donanımlı bir insandı. Tahminen de İtalya’da Rönesans başlamadan evvel Bizans’ta bu kilisede başlamıştı. Yapıda figürler büyümeye ve uzamaya başlamış. Bizansta görsel ve ikonografik manada bu derece ağır öteki bir yapı yoktur. Burada çok özel ayrıntılar bulunuyor. Cami, Meryem ve İsa’nın birtakım mucizelerinin yer aldığı fotoğraflar ve mozaikler ile kuşatılmış. Meryem Ana’nın yer aldığı fotoğraflar İncil’de yer alsa da ekseriyetle kelamlı geleneklere nazaran yapılmış. Bu yapıyı özel kılan bir öbür nokta ise yaptıran kişinin mezarının da burada bulunması” dedi.
‘KİTAPTA FOTOĞRAFİK OLARAK BELGELEME YAPILMASI, MESCİTTEKİ MOZAİK VE FRESKLERİ ÖNE ÇIKARMIŞ’
Dr. Sav, “İçerde farklı periyoda ilişkin devşirme materyallerde de var. 5’inci yüzyıla ilişkin mermer, harika bir kapı var. Mozaiklerin üstü açıldıktan sonra müzeye dönüştürülmüş. Günümüze dek bu biçimiyle gelmiş. Kariye çok özel bir yapı, bu nedenle hem turistik hem kültürel manada yanlışsız bilinmesi gerekiyor. Bu tarafıyla Demirören Yayınlar çok hoş bir çalışmanın altına imzasını attı. Kariye Chora: Kiliseden Mescide Bir Dönüşüm Kıssası kitabında, fotoğrafik olarak belgeleme yapılması, mescitteki mozaik ve freskleri öne çıkarmış. Çalışmada birçok kişinin emeği geçiyor. Bu fırsatı yaratan öteki Yıldırım ve Meltem Demirören olmak üzere, bu işin uyum ve projesinin üstlenen Bedri Göğalp çok kıymetli bir işe imza attı” diye konuştu.
‘KİTABI OKUYUP, CAMİNİN TARİHİNİ ÖĞRENDİKTEN SONRA GEZMELERİ ONLARI BİR ADIM İLERİ TAŞIR’
Kitabın hem Türkçe hem İngilizce olarak basılmasının kitaba ayrıyeten paha kazandırdığını belirten Dr. Sav, “Türkçe bilmeyen beşerler da bu sayede kitabı okuyarak, kilisede yer alan sahneler hakkında bilgi sahibi olabilir. Bu özel yapının kimliğini koruma ediyor olması beşere başka bir memnunluk veriyor. Kitabın başka ayrıcalığı da buradaki mozaik ve fresklerin tasvirlerinin yer alıyor olması. Camiye gelenlerin kitabı okuyup, caminin tarihini öğrendikten sonra gezmeleri onları bir adım ileri taşır. Kitap bu nedenle büyük ehemmiyet taşıyor” tabirlerini kullanıldı.