Eskipazar ilçesine bağlı Budaklar köyünde M.Ö. 1’inci yüzyılda kurulduğu ve M.S. 8’inci yüzyıla kadar yerleşim hedefiyle kullanıldığı varsayım edilen Hadrianapolis Antik Kenti’nde arkeolojik hafriyat çalışmaları sürüyor. Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş başkanlığında yürütülen çalışmalarda; mezarlardan Irmak Yaradanı betimi yer alan sikke ile arbalet tipinde fibula, gün yüzüne çıkarıldı. Sikkenin 2’nci yüzyıla, fibulanın da 5’inci yüzyıla ilişkin olduğu düşünülüyor.
‘LİTERATÜRDE OLMAYAN BİR BİLGİ’
Kazı Lideri Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, güney nekropoldeki mezarlarda Roma Devri’ne ilişkin meyyit gömme geleneklerine dair datalar elde edildiğini söz ederek, “Bunlardan en dikkat alımlı olanı, Roma Devri’nde Hadrianapolis’te basılmış bir sikke. Bu sikkede, Hadrianapolis’e ilişkin olduğunu gösteren bir etnikonun yanı sıra Irmak Rabbi betimi yer alıyor ve altında ‘Kezios’ yazısı bulunuyor. Bu yazıt, Antik Devir’de Eskipazar Çayı’nın isminin Kezios olduğunu göstermesi açısından çok pahalı bir bilgi sunuyor. Bu bilgi, sahiden literatürde olmayan bir bilgi. Mezarın içerisinde bu sikkenin ortaya çıkması da bunun bir ‘Charon sikkesi’ olarak mezar içerisinde bırakıldığını da gösteriyor. Demek ki Hadrianapolis’te 2’nci yüzyılda da yeniden Roma İmparatorluğu’nda ‘Charon’ geleneğinin devam ettiğini de bu halde görmüş olduk” diye konuştu.
‘ÖLÜ GÖMME GELENEĞİ, YAKLAŞIK 300 YIL KESİNTİSİZ BİR HALDE DEVAM ETMİŞ’
Doç. Dr. Çelikbaş, “Güney nekropolünde (toplu mezar) bulmuş olduğumuz sikke milattan sonra 2’nci yüzyıla ilişkin. Öbür buluntular 5’inci yüzyıla ilişkin. Yaklaşık olarak burada güney nekropoldeki meyyit gömme geleneği, yaklaşık 300 yıl kesintisiz bir halde devam etmiş. Kaya mezarlarından oluşan bir alanda, bu tip mezarların içerisinde meyyit kültüne ilişkin buluntuların ortaya çıkması çok değerli. Zira Güney Paflagonya bölgesinde, şu anda nekropol hafriyatı yapan tek antik kent; Hadrianapolis. Hadrianapolis’te de bu mezarların içerisinde bu halde o devrin hem kültürünü, sanatını yansıtan hem de dini inanışı yansıtan buluntuların da ortaya çıkması, hakikaten bizi hem şaşırttı hem sevindirdi. Arbalet tipindeki bu fibulanın hakikaten bu kadar hoş bir süslemeye sahip olması kıymetli. Aslında baktığımız vakit bunun bir takı olarak da kullanıldığını söyleyebiliriz. Zira fibulalar Antik Devir’de yalnızca kumaşlarının uçlarını birbirine tutulmak için değil ayrıyeten estetik manada da kullanılan nesnelerdir. Hasebiyle bunun bir takı, nesne, aksesuar olarak da kullanıldığını söyleyebiliriz” dedi.
‘ROMA İMPARATORLUĞU’NUN GÜNEY PAFLAGONYA’DAKİ BİR KARARGAHI’
Hadrianapolis’in Roma İmparatorluğu’nun Güney Paflagonya’daki bir karargahı olduğunu artık mutlaklaştırdıklarını belirten Doç. Dr. Çelikbaş, “Bu sikkenin yahut da arbalet tipindeki bu fibulanın burada çıkmış olmasıyla artık Hadrianapolis’in Roma İmparatorluğu’nun Güney Paflagonya’daki bir karargahı olduğuna eminiz. Hadrianapolis, Roma İmparatorluğu devrinde Güney Paflagonya’daki Roma İmparatorluğu’nun bir karargahı, bir askeri üssü niteliğindeydi. Buradaki bu mezarlarda, bu yapıtların ortaya çıkması, burada tekrar bu askeri cenazelerin de buraya defnedildiğini bize işaret etmektedir” diye konuştu.