Sayıştay’ın Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ) 2023 Yılı Kontrol Raporu’na nazaran, yönetimden konut ve işyeri satın alan şahısların taksitlerini vaktinde ödememesi nedeniyle, ödenmeyen taksit sayıları ve bunlara ait meblağlarda artış gözlendi.
Yönetimin konut ve işyeri satışından doğan ödenmeyen taksitlere ilişkin takip ve tahsilat süreçlerini sağlıklı bir halde yerine getirmediği tespit edildi. Taşınmaz alan ve ödemelerde temerrüde düşen alıcılar hakkındaki dataları inceleyen Sayıştay, şu değerlendirmede bulundu:
ZAMANINDA ÖDENMEDİ
“Taşınmaz alan ve ödemelerde temerrüde düşen alıcılar hakkında ilgili üniteden alınan bilgiler incelendiğinde; 10 ve üzeri ödenmeyen taksit sayısı olan 6 bin 788 adet taşınmaz olduğu ve bu taşınmazlara ilişkin ödenmeyen toplam meblağın 258 milyon 91 bin 854,04 TL’ye ulaştığı; 15 ve üzeri ödenmeyen taksit sayısı olan 4 bin 428 adet taşınmaz olduğu ve bu taşınmazlara ilişkin ödenmeyen toplam fiyatın 207 milyon 714 bin 371,50 TL’ye ulaştığı; 20 ve üzeri ödenmeyen taksit sayısı olan 3 bin 139 adet taşınmaz olduğu ve bu taşınmazlara ilişkin ödenmeyen toplam fiyatın 169 milyon 442 bin 789,82 TL’ye ulaştığı; 25 ve üzeri ödenmeyen taksit sayısı olan 2 bin 358 adet taşınmaz olduğu ve bu taşınmazlara ilişkin ödenmeyen toplam meblağın 142 milyon 913 bin 514,24 TL’ye ulaştığı ve son olarak 30 ve üzeri ödenmeyen taksit sayısına bağlı bin 887 adet taşınmaz olduğu ve bu taşınmazlara ilişkin ödenmeyen toplam fiyatın ise 118 milyon 638 bin 27,85 TL’ye ulaştığı görülmektedir.”
Sayıştay, yönetimden konut ve işyeri satın alan şahısların taksitlerini vaktinde ödememesi nedeniyle meydana gelen ve uzun vakittir hareket görmeyen konut ve işyeri satışı kaynaklı alacakların takibinin daha sağlıklı yapılarak, ilgili ünitelerle uyum sağlanıp mahiyetinin araştırılıp, tahsil edilmesi ve gerekli hukuksal tedbirlerin vaktinde alınmasını önerdi.
BELEDİYE ALACAKLARI
TOKİ, kimi belediyelerden alacaklarını da tahsil edemedi. Uşak Belediyesi ile yönetim ortasında Kasım 2017’de protokol imzalandı. 96 işyerinin 33.5 milyon TL bedel üzerinden Uşak Belediyesi’ne satışı yapıldı. Belediyenin 4.8 milyon TL bedelli 32 adet vadesi geçmiş taksit borcu bulunuyor. Trabzon Ortahisar Belediyesi ile 2015 yılında protokol imzalandı. Belediyenin 70.7 milyon TL 58 adet vadesi geçmiş taksit borcu var. Kars Belediyesi ile 2010 yılında imzalanan protokol kapsamında 350 bin 75 TL fiyatında 3 adet vadesi geçmiş taksit borcu bulunuyor. Esenler Belediyesi ile 2012 yılında konut satışına yönelik protokol imzalandı. Belediyenin 6.1 milyon TL borcu var. Ağrı Belediyesi ile 2019 yılında imzalanan protokol kapsamında 1.1 milyon TL 22 adet vadesi geçmiş taksit borcu bulunuyor.
217 YURT, 998 CAMİ
TOKİ, 2003 ile 2023 yılları ortasında kendi inşa ettikleri ve protokol kapsamında yaptırılanlarla birlikte toplam 39 bin 383 toplumsal donatı yaptı. Bu kapsamda bin 424 okul, 26 üniversite, 997 spor salonu, 217 yurt, 270 hastane, 100 sağlık ocağı, 2 bin 166 ticari işyeri, 47 kütüphane, 998 cami, 376 kamu hizmet binası, 21 stadyum, 188 millet bahçesi, 10 bin 814 sanayi siteleri (işyeri) yapıldı.
TOKİ’nin kısa vadeli ticari alacaklarının toplamı 82.2 milyar TL. Bunun 33.5 milyar TL’si kurum ve kuruluşlardan olan alacaklardan oluşuyor. Kurumun uzun vadeli ticari alacaklarının toplamı ise 95.1 milyar TL’ye ulaşıyor.