ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Merkezi ROMER’de, fabrikada çalışan emekçilere yapay zekası ile yardımcı olacak kalfa robotlara çizgi sinema karakterlerinin canlandırılma prensipleri uygulanarak “canlımsı” etkileşim yetenekleri kazandırıldı.
ROMER Müdürü Doç. Dr. Erol Şahin kalfa robotlarla ilgili “Kalfa robot kolumuza kuğu görünümü verip, nefes alıp verme hareketi yaptırarak canlımsı bir hale getirdik. Bu robot kolun insanlara doğrultulması ile beşere bakıyor izlenimi vermesinin insan-robot etkileşiminin kalitesini artırdığını gördük” dedi.
ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (ROMER) Müdürü ve Bilgisayar Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erol Şahin, yaptığı açıklamada, merkezin geçen yılın başında resmi olarak kurulduğunu belirtti.
Disiplinlerarası bir alan olan robotik ve yapay zeka teknolojilerinin çok süratli ilerlediğine işaret eden Şahin, “Bu alan, bir manada yeni bir ihtilal yaratıyor. Zira yalnızca bir kesim değil, değişik birçok kesimi kökünden değiştirecek paradigmalar geliştiriliyor. Merkezimizde, Türkiye’de ve dünya çapında robotik ve yapay zeka araştırmalarını üst düzeye çıkarmak için çalışmalar yürütüyoruz” dedi.
Robotiğin, geleceğin kilit teknolojilerinden biri olduğunun dünya çapında kabul edildiğini, belirsizliğin ise yalnızca hangi ülkelerin bu teknolojilerde öne çıkacağı konusunda olacağını vurgulayan Şahin, bu kapsamda ROMER’de robotik ve yapay zeka teknolojileri konusunda yetişmiş insan gücünü artırmak için çalışmalar yürütüldüğünü söyledi.
ROBOTLAR YAKIN VAKİTTE MESKENLERDE OLACAK
ROMER’in dayanağıyla lisansüstü robotik programları açarak bilgisayar, makine, elektrik-elektronik ve havacılık mühendisliği üzere değişik disiplinlerden öğrencilere robotik eğitimi vermeye başladıklarını belirten Şahin, robotik sistemlerin ehemmiyetini şöyle anlattı:
“Robotik sistemler, etrafını fizikî olarak etkileyebilirken tıpkı vakitte da programlanabilen sistemler. Şu anda robotik sistemler, daha çok fabrikalarda montaj sınırlarında başarılı bir halde kullanılıyor, lakin gündelik hayata da girmeye başladı. Otonom araçlar, otonom İHA’lar, konutlardaki süpürgeleri görüyoruz. Robotlar, yakın vakitte konutta fizikî olarak yaptığınız birçok işi insanlardan devralma potansiyeline sahip. Robotik, tahminen bilgisayarlardan daha yavaş bir biçimde hayata girecek zira, fizikî etkileşimi daha güç bir mecra. Son gelişmelerle mekatronik, fizikî yapı ve yapay zekadaki bütün modüller bir manada üst üste birbirine oturuyor ve tahminen 10 yıl içinde robotik konusundaki dünya pazarının 10 kat artacağı öngörülüyor.”
TÜBİTAK’TAN TAKVİYE ALAN ‘KALFA ROBOT’ FABRİKALARDA ÜRETKENLİĞİ ARTIRACAK
ROMER’de dünyadaki gelişmeleri takip ettiklerini ve 100’e yakın robot platformu üzerinde çalıştıklarını bildiren Şahin, bu sebeple daha fazla öğrenciye muhtaçlık duyduklarını vurguladı.
Doç. Dr. Sinan Kalkan ile geliştirdikleri “kalfa robot” hakkında bilgi veren Şahin, TÜBİTAK’tan iki farklı proje kapsamında takviye aldıklarını kaydetti.
Montaj sınırlarında halihazırda robotik manipülatörlerin aşikâr işleri yaptıklarına işaret eden Şahin, lakin bu sistemlerin, çalışanların yapabildiği tüm montajları yapabilecek yetkinlikte olmadığını belirtti.
Montaj çizgilerinde her emekçinin üzerine düşen montaj sürecini yapabilmesi için hudutlu bir mühlet olduğunu aktaran Şahin, şöyle devam etti:
“Bu mühletin sonunda montajı tamamlanan kesim ilerler ve yerine yeni bir kesim gelir. Montaj sırasında personellere gerekli modül ve aletleri hakikat vakitte uzatarak, örneğin 60 saniyede yapılan işi 50 saniyeye indirebilecek, bir yardımcı robot geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu cins kalfa robotların kullanımı personellerin randımanını artırarak, üretimi hızlandırabilir. Kalfa robotların geliştirilmesi için yapay zeka teknolojileri, insan-robot etkileşimi teknolojilerine gereksinim var. Emekçinin hareketlerini izleyerek, montaj sürecini yapay zeka teknolojileri ile takip edecek robot, sırası geldiğinde emekçiye kesim ve alet vererek ona yardımcı olabilecek.”
İşçilerin her insan üzere toplumsal bir varlık olduğunu ve toplumsal etkileşime muhtaçlık duyduğunu lisana getiren Şahin, “İşçilerin toplumsal eksiklik hissetmemeleri için bu robotların çalışanla belirli bir toplumsal irtibat içinde olması gerekiyor. Çalışanların, uzun vadede robottan sıkılmaması ve birlikte iş yapmaktan hoşnut olması lazım.” dedi.
ROBOT İNSAN ÜZERE NEFES ALIP VERİYOR
Şahin, fabrikalarda insansı özellik kazandırılmış robotik manipülatör teknolojilerinin şimdi mevcut olmadığını, projelerinde bir birincisi gerçekleştirmek için araştırma yaptıklarını lisana getirdi.
İnsan bağlantısında kelamsız ipuçları bulunduğunu anlatan Şahin, “Örneğin konuşurken karşıdakinin başını sallaması, bakışları, nefes alıp vermesi irtibat için gerekli. Bunlar olmadığı vakit bağlantı, zombi algısı ile ürkütücü bir hal alabilir. Görünüşten daha değerlisi hareket. İşte biz de insan bağlantısındaki bu temel kavramları robotlara uyarlıyoruz. Aşikâr belgisiz de olsa robotlara insansılık, canlımsı yetenekler kazandırıyoruz. Çizgi sinemalardaki animasyon prensiplerini alıp robotlara uyguluyoruz. Yani bu alandaki kimi fikirler temelinde bu canlandırma sistemlerinden alınarak robotlara uyarlanıyor.” değerlendirmesini yaptı.
Erol Şahin, kalfa robotlara kazandırdıkları özelliklere ait,şunları kaydetti:
“Kalfa robot kolumuza kuğu görünümü verdik. Yaptığımız deneylerde şunu gördük, ‘canlımsı’ yetenek kazandırılan bu robot kolun insanlara doğrultulması direkt insanın üzerinde olumlu bir tesir yaratıyor ve böylelikle robota bir yakınlık oluşuyor. İkincisi, robota nefes alıp verme hareketi de kazandırdık. Robotun bu biçimde nefes alıp veriyormuş hissi veriyor olması insanlarda inanç oluşturuyor ve robotun daha akıllı olduğu tarafında bir his veriyor.”